Αρχιτεκτονική που ενσωματώνεται στο τοπίο

Στην χαρακτηριστική πλαγιά του νησιού, εκεί όπου το τοπίο συγκροτείται από ξερολιθιές, πετρόκτιστα “κελιά” και λιθόστρωτα μονοπάτια, διαμορφώνεται μια παραθεριστική κατοικία στην Τήνο με ανεξάρτητο υπόσκαφο ξενώνα. Το έργο Emerging Landscape αναπτύσσεται με άξονα τη μορφολογία του εδάφους, την υλικότητα του τόπου και τα «προϋπάρχοντα» στοιχεία του τοπίου στις Κυκλάδες, φυσικά και ανθρωπογενή. Το έργο αποτελεί ένα παράδειγμα βιώσιμης αρχιτεκτονικής και μίας προσέγγισης στον τόπο με σεβασμό, προκειμένου να ενταχθεί αρμονικά στο τοπίο.

Διαμόρφωση χώρου με άξονα την εμπειρία

Η κύρια κτιριακή σύνθεση οργανώνεται σε δύο επιμέρους λίθινους όγκους: έναν που φιλοξενεί τους κοινόχρηστους χώρους και τη διημέρευση, και έναν δεύτερο για τους χώρους ύπνου και ιδιωτικότητας. Ανάμεσά τους αναπτύσσεται το υπαίθριο επίκεντρο της κατοικίας στις Κυκλάδες. Μια «ενδιάμεση σκηνή» καθημερινής ζωής με την πέργκολα και τα καθιστικά. Κατά μήκος αυτών, χωροθετείται ο διάδρομος που ενώνει τους δύο όγκους και ορίζει την είσοδο. Η διαδρομή αυτή αποτελεί σκηνοθετημένη εμπειρία, μια σταδιακή αποκάλυψη των υπαίθριων χώρων. Του σκιασμένου καθιστικού, της ηλιόλουστης πλατφόρμας με την κολυμβητική δεξαμενή και, τελικά, της μακρινής θέας στον ορίζοντα στο Αιγαίο. Αυτή η εμπειρική αλληλουχία του κυκλαδίτικου τοπίου συνιστά τον πυρήνα της αρχιτεκτονικής αφήγησης του έργου. Η κατοικία μαζί με τους υπαίθριους χώρους σχεδιάστηκε ως ένα σύνολο, μία χωρική εμπειρία του Τηνιακού τοπίου.

Τόσο η εσωτερική όσο και η εξωτερική ζωή μπλέκονται οργανικά. Αυτή η σχέδη δίνει έμφαση στη λειτουργικότητα της κατοικίας, αλλά και στη δημιουργικότητα του σχεδιασμού. Η μετάβαση από τον έναν χώρο στον άλλο οργανώνεται σαν ένα storyboard, μια αλληλουχία χωρικών και αισθητηριακών εμπειριών. Σκιά και φως, άνεμος και πέτρα, ματιές προς τη θάλασσα και απρόσμενες οπτικές φυγές.

Υπαίθριοι χώροι ως ισοδύναμοι χωρικοί πρωταγωνιστές

Ο αρχιτεκτονικός σχεδιασμός για την κατοικία στην Τήνο, αφορά στη σχέση κατοίκου και τοπίου. Αυτή η σχέση διαρθρώνεται σε πολλαπλά επίπεδα. Ένα δίκτυο μονοπατιών, κατασκευασμένων με τοπική πέτρα και με ελάχιστη επέμβαση στο φυσικό ανάγλυφο, διατρέχει τον περιβάλλοντα χώρο. Με τον ίδιο τρόπο, αυτά τα μονοπάτια ανασυστήνουν τα ίχνη παλαιών διαδρομών και διασυνδέοντας την κατοικία με στοιχεία, τοπόσημα και αφηγήσεις του τόπου. Καθορισμένα φυσικά και κατασκευασμένα στοιχεία —παλαιά και νέα— εντάσσονται οργανικά στο σύστημα των διαδρομών και των υπαίθριων ενοτήτων. Επιπρόσθετα, κατά μήκος τους χωροθετούνται και «σκηνοθετούνται» στάσεις διαφορετικού χαρακτήρα. Σε αυτή την κατοικία στην Τήνο, περιοχές συνεύρεσης και διάδρασης συνυπάρχουν. Σημεία απομόνωσης και στοχασμού, «μπαλκόνια» θέασης και αισθητηριακές εμπειρίες — τόποι αφής, όσφρησης και ακοής.

Οι εξωτερικοί χώροι σχεδιάστηκαν ως ισότιμοι με τους εσωτερικούς. Με άλλα λόγια, πρόκειται για υπαίθρια «δωμάτια», με καθορισμένες στάσεις, υλικότητα και προσανατολισμό. Επιπλέον, η θέα από αυτούς, δεν αποτελεί διακοσμητικό πλαίσιο, αλλά βασικό εργαλείο σχεδιασμού με ανθρώπινη κλίμακα. Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στην νυχτερινή εμπειρία, όπου το φως των γύρω οικισμών στα απέναντι νησιά δημιουργεί μια αίσθηση σιωπηλής συντροφιάς. Αναμφισβήτητα, αυτή η διακριτική παρουσία ενισχύει το αίσθημα οικειότητας και ασφάλειας. Τη θέαση αλλά και της συσχέτιση ανάμεσα στους ανθρώπινους οικισμούς και το φυσικό περιβάλλον.

Η Έννοια της θέασης ως στοιχείο σύνδεσης με τον τόπο

Σε αυτό το πλαίσιο, οι υπαίθριοι χώροι δεν λειτουργούν ως «συμπλήρωμα» της κατοικίας στην Τήνο. Αντιθέτως, αποτελούν δομικά στοιχεία της σύνθεσης. Οργανώνονται ως υπαίθρια «δωμάτια» με σαφή προσανατολισμό και οριοθέτηση, ως «κενά» ισότιμα με τα «πλήρη», και ως αναπόσπαστο μέρος της αρχιτεκτονικής εμπειρίας σε αυτό το νησί στις Κυκλάδες.

Η σύνθεση ολοκληρώνεται με τον ανεξάρτητο υπόσκαφο ξενώνα. Ο μικρής κλίμακας αυτόνομος χώρος διαμορφώνεται με μία εκτεθειμένη όψη προς τη θέα και εντάσσεται στο φυσικό ανάγλυφο, μακριά από τις υπαίθριες δραστηριότητες της κύριας κατοικίας. Επομένως λειτουργεί ως σημείο απόσυρσης, τόσο για τους επισκέπτες όσο και για τους ίδιους τους ενοίκους.

Αρχιτεκτονική μεθοδολογία

Το έργο ακολουθεί μια μεθοδολογία αρχιτεκτονικής αφήγησης, όπου ο χώρος δεν προσεγγίζεται στατικά αλλά ως αλληλουχία εμπειρικών «στιγμιοτύπων» (storyboarding). Κάθε χωρική ενότητα διαμορφώνεται με βάση τις αισθητηριακές και λειτουργικές της ιδιότητες . Οπτικές φυγές, φωτισμό, ήχους, υφές, θερμικές συνθήκες, εργονομία, τρόπους χρήσης. Η εμπειρία του χώρου ενορχηστρώνεται ως ρυθμός, με κάθε μετάβαση, αλλαγή φωτισμού ή προσανατολισμού να αποτελεί σιωπηλή, αλλά ουσιαστική χειρονομία. Το φως, οι σκιές, τα ανοίγματα και τα όρια λειτουργούν όχι ως επιφανειακά αισθητικά εργαλεία, αλλά ως συνθετικά στοιχεία αυτής της χωρικής παρτιτούρας.

Το Emerging Landscape προκύπτει ως μια σύνθεση που επιδιώκει την ουσία: τη σχέση χρήσης και συγκίνησης. Μια αρχιτεκτονική που αντλεί από τον τόπο, τον σέβεται και ταυτόχρονα ανοίγεται σε σύγχρονες ερμηνείες – όχι μέσα από επιβολή, αλλά μέσα από μία συνολική εμπειρία κατοίκισης και την ενεργοποίηση του ίδιου του τοπίου.